RUBLEV
Bir yönetmen olarak; eski bir sanatçıyı anlatmak istiyorsunuz. Belgesel kıvamında değil de; kendi düşünsel temellerinizin doğrultusunda bir hayat tarzı kurmak niyetindesiniz.
Yani siz; bilinçli olarak araştırdığınızda bu kişiyle ilgili bir hüküm verdiniz. Bu adam şu doğrultuda hareket eden birisi dediniz...
Tarihi altyapıyı buna göre, düşüncenize göre, gerçeğe yakın bir şekilde kurdunuz.
Toplumun genelinin düşündüğüne kıyasla çok farklı bir yaklaşım oldu bu.
İlk önce; siz; toplumun düşünce tarzının dışına kendi kişisel çalışmalarınızla çıkmıştınız. Kendi düşünsel çabanızla mutlak bir doğruya vardırmıştınız sezgilerinizi...
Hem din, hem estetik, hem insanlık ve hizmet, hem de sanat konusunda farklı düşünceleriniz vardı.
Mutlak doğru; bunun gerisinde veya ilerisinde olamazdı. Bu kesinlikle doğru olandı. Doğruydu da...
Lakin; bu mutlak doğrunun uygulama hataları kişiden kişiye farklılıklar gösteriyordu...
İşte yönetmen olarak sizin mutlak doğrunuz ve "filmde anlatmak istediğiniz mutlak doğrulu adam"; aslında sizin anlattığınız adamla birlikte beraber varolmanızdır.
Periyodik bir dalgalanmanın tarihi tekerrürün başka bir kaptan dışarı fışkırmasıdır.
Ruhun; kendini başka bir şekile bürümesidir.
Geçmişte var olan bir adamın farklı bir tarihte yeniden yaşaması ve insanlığa hizmet bayrağını daha da ileriye aktarmasıdır.
Yumurta ve spermin genetik paslaşmasıdır.
Bir saygı duruşudur.
Bir Andrei Tarkovski'nin bir Andrei Rublev olması, 1400 yıllarındaki "mutlak doğrunun" 1966 yılında ortaya çıkmasıdır.
İlk insandan beri var olan bir mutlak doğrunun...
Bakın; bir ressamın bir eserinin başka bir sinema eserinde ortaya çıkmasından bahsetmiyorum.
Bir düşünen adamın; başka bir düşünen adamda film yapmasından bahsediyorum.
Anladınız mı!
İLK PARÇANIN DÜŞÜNCELERİ
İlk önce keşişleri; tarihi altyapıyı göstermek üzere biraz gezintiye çıkartalım.
Hazerfan gibi uçan balon ile açılış yapıp halkı da betimledik.
İnsanları güldüren; oyalayan, yapması gerektiğini unutturan ve yaşamak için bir aldatmaca yaratan soytarıyı aldı götürdüler.
Din adamları, soytarılar, krallar ve sanatçılar vardı...
Çok mu burnunu sokmuştu acaba, çok mu zeki olmuştu bu soytarı...
Rublev; çok popüler o zamanlar. Tüm soylular onu arıyor:
Katedrallerinin mimari tasarımları için. O hem ünvan hem de para kazanıyor.
Yalnız sonraları; bir sorun var artık yapmak istemiyor.
Mezheb sınırındaki dini düşünceler problemli gelmeye başlıyor kendisine. Ortodoks ve Katolik olanlara bir protest yapı kuruyor kendince.
Evet bir yaratıcı var. Bu yaratıcı belirli bir sistem kurmuş ve bu sistemin karşılığında bizden istenilen çok basit.
Rublev; kendisinin durumunda ama kendisine itiraf edemediği doğrudaki insanları "yaktıklarını, astıklarını" "kafir" diye çöpe attıklarını görüyor.
Sorguluyor kendisini; eğer inanmamanın doğru olduğunu bulabilse içerisinde, eğer inanmak ve tanrının yokluğunu kanıtlamak doğru olabilse hemen vazgeçecek davasından. Çıkartacak keşiş elbiselerini.
Ticaret yapan kiliselerden, tapınaklardan kurtaracak kendini.
Ama var; Tanrı var, güç var. Yaratan var...
Ne yok diyor o zaman...
Yok olan ne...
İşte Rublev; işte Tarkovski...
Godard diyor ya hani:
" Sinematek gençliği; filmler hakkında yazarak yeni bir film yapanlardan oluşur"
Tarkovski'nin Gizli SİNEMASI
İvan'ın Çocukluğu, Rublev ve Solaris'i biraz ayırmak lazım bir kenara...
İvan'da meşhur bir sahne var; alt açıda öpüşüyor asker ve kadın.
Rüyalar biraz mistikleme çabası kokuyor.
Rublev'de düzeliyor bazı şeyler ve bütününde hareket eden bir zaman algısı kuruluyor. İsanın çarmıha gerilmesi, alt ses gerçek, çarmıha gerilme kurgu ve birbirine benzeştirme fiileri aynı zaman algısına işaret ediyor.
Solaris; biraz sıkılgan bir adamın filmi. Çok fazla plan ve kamera hareketi. Ayrıca bilim ile sinemanın acele bir şekilde buluşma çabası. Para da var elimizde o yüzden böyle oluyor...
İvan ve Rublev'de; Stanislavki- Meyorhold- Eisenstien sinemasının etkileri görülüyor.
Rublev'de uçan balonun yere düşmesi ile atın yere düşmesi sahnesi bir Eisenstein A+B'si...
Tabi karar vermek zor. O kadar büyük bir altyapı var ki geçmişinizde; Tarkovski'nin arkasında. Nasıl bıraksın hepsini birden güzelim.
Lakin; Mirror, Stalker, Nostalgia ve Kurban farklılar...
Zaman algısındaki durum tam netleşmese de; eski Rus sinemacılarından kurtulmuş Tarkovski'nin eserleridir bunlar.
Oyunculuk olarak Kurban filminde tam bir ferahlık sezeriz. Stanislavski'ye laf sokmalar başlamıştır.
Film yönetimi ve zaman algısı; Stalker ile belirir. Dostoyevski ve Tolstoy da aradan kaybolmuştur artık.
Mirror; bilimselliğin "içeri kişiselliğe" dönüşmesine göre şekillenir. Anılar canlanır ve kişisel yaratı başlar.
Nostalgia ya birşey demiyorum. Daha sonra diyeceğim.
Rublev filmi; halen net bir sinematografi ile uğraşmayan lakin kişisel olarak din ve hayat konusunda belirli bir fikre sahip olan bir yönetmenin eseridir.
Öyle bir ressamın resimidir işte bu.
Devam ederiz...
02/03/2011
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder